“Давайце не ствараць Беларусь у Летуве” – старшыня Камітэту нацыянальнай бясьпекі і абароны (НБА) Лаўрынас Касьцюнас.
У Сэйме былі зарэгістраваны папраўкі ў закон «Аб абмежавальных мерах у сувязі з ваеннай агрэсіяй супраць Украіны», якія прапануюць прыпыніць прыняцьце хадайніцтваў грамадзян Беларусі аб выдачы дазволаў на часовае пражыванне ў Літве з адпаведнымі выключэньнямі.
Ініцыятарамі выступілі Віцэ-старшыня Сэйму Паўлюс Саўдаргас , старшыня Камітэту нацыянальнай бясьпекі і абароны (НБА) Лаўрынас Касьцюнас і чалец Камітэта па замежных справах (URK) Аўдронюс Ажубаліс.
Згодна з папраўкамі, прыпыняецца прыём заяў грамадзян Беларусі на атрыманьне дазволу на часовае пражыванне (ВНЖ) ў Летуве праз вонкавага пастаўшчыка паслуг за мяжой. Аднак выключэннем зьяўляюцца грамадзян Беларусі, якія будуць атрымліваць дазвол на жыхарства праз ўпаўнаважаныя урадам Летувы ўстановы (МЗС Летувы). Таксама не будзе прыпыняцца прыём заяў ад грамадзян, якія зьбіраюцца плануюць працаваць на пазіцыях, што патрабуюць высокай прафэсійнай кваліфікацыі і запатрабаваныя ў Літве.
Таксама дзеяньне папраўкі не закране тых беларусаў, якія ўжо маюць дзейную шэнгенскую або нацыянальную літоўскую візу, або афіцыйны дазвол на жыхарства ў краіне, або від на жыхарства, выдадзены іншай дзяржавай – чальцом ЕЗ.
Істотна, што абмежаваньне будзе распаўсюджвацца толькі на першыя дазволы на часовае пражыванне – г.зн. закрануць толькі новых грамадзянаў Беларусі, якія прыбываюць у Летуву.
Вось як пракамэнтаваў сваё рашэньне старшыня НСГК Л. Касцюнас:
“Давайце падтрымаць дэмакратычную Беларусь, давайце прытулак тым, хто ў гэтым мае патрэбу, давайце ўмацоўваць незалежнасць гэтай краіны, наколькі гэта ад нас залежыць, але давайце не ствараць Беларусь у Літве з усімі рызыкамі і выведвальнымі пагрозамі, якія з гэтага вынікаюць”
Зарэгістраваны праэкт прадугледжвае, што грамадзяне, якія ўжо атрымалі часовы від на жыхарства ў Летуве, могуць яго мяняць без абмежаваньняў. Акрамя таго, заявы аб выдачы дазволу на часовае пражыванне, пададзеныя да дня ўступленьня ў сілу гэтага закона, будуць афармляцца ў парадку, які дзейнічаў да дня ўступленьня ў сілу гэтага закона.
Зарэгістраваны законапраект таксама закліканы ліквідаваць прававую шчыліну, якая дазваляе грамадзянам Расеі і Беларусі, якія прыбылі з шэнгенскай візай іншай краіны, бесперашкодна афармляць нацыянальную візу ў Літве.
Разам з гэтым, ініцыятары праэкту запэўніваюць, што акрамя ўзмацненьня жорсткасьці абмежаваньняў прапануецца даць магчымасьць расейскім і беларускім дэмакратам, прадстаўнікам грамадзянскай супольнасьці зьвяртацца па нацыянальную візу з гуманітарных меркаваньняў праз зьнешняга пастаўшчыка паслуг за мяжой пры пасярэдніцтве МЗС.
Такім чынам, візы будуць выдавацца з гуманітарных меркаваньняў людзям, якія ратуюцца ад перасьледу і рэпрэсій з боку рэжымаў.
«За некаторымі выключэньнямі, прыпыненьне падачы хадайніцтваў аб атрыманьні дазволаў на часовае пражываньне грамадзян Беларусі ў Летуве лічыцца аптымальным і ўзважаным у кантэксьце цяперашняй сітуацыі з бясьпекай. Перад абліччам існуючых пагроз прапанаваная мера неабходная і мэтанакіраваная, яна дастасоўваецца выключна ў адказ на існуючыя пагрозы»
— падкрэслівае віцэ-старшыня Сейма П. Саўдаргас.
У ацэнцы пагроз нацыянальнай бясьпецы, прадстаўленай сёлета Дэпартаментам дзяржаўнай бясьпекі і Другім дэпартаментам аператыўных службаў пры Міністэрстве нацыянальнай абароны (КАМ), падкрэсліваецца, што беларускія грамадзяне, якія ратуюцца ад перасьледу або не падтрымліваюць рэжым, прадстаўнікі дэмакратычных апазіцыі, зьяўляюцца прыярытэтнай мішэньню беларускіх спецслужбаў.
Сярод грамадзян Беларусі, якія прыехалі ў Летуву, ёсць асобы, якія выкарыстоўваюцца ў разведвальнай дзейнасьці беларускімі спецслужбамі і праваахоўнымі органамі — КДБ Беларусі, Галоўным разведвальным упраўленнем Генштаба УС Беларусі.
Такія асобы інфільтраваныя ў шэрагі ўцекачоў ад рэжыму. У Літве яны збіраюць інфармацыю пра беларускую дыяспару і дэмакратычную апазіцыю, яе арганізацыі, шляхі ўезду ў краіну, спецслужбы, парадак памежнага кантролю, арганізатараў уезду беларускіх грамадзян у Літву. Пасля вяртання ў Беларусь згаданыя асобы выкарыстоўваюцца ў прапагандысцкіх кампаніях беларускага рэжыму з мэтай дыскрэдытацыі Літвы, яе інстытутаў і беларускай дэмакратычнай апазіцыі.
