28 чэрвеня на сцэне польскага тэатру Powszechny адбылася прэм’ера спэктаклю “Po co babie sztuka?” (Навошта бабе мастацтва?) беларускай рэжысёркі Юліі Шаўчук. Спэктакаль быў створаны ў рамках стэпендыяльнай праграмы “Gaude Polonia” Нацыянальнага Цэнтру Культуры.
У цэнтры аповеду — лёсы дзвюх мастачак: беларускай Алены Кіш і польскай Тамары Лямпіцкай. На сцэне паўсталі дзве гісторыі жыцьця мастачак,якія мелі ўнутраную патрэбу ствараць, нягледзячы ні на што: сацыяльны статус, паходжаньне, прызнаньне, гістарычныя абставіны. У творы праводзіцца паралель паміж не толькі асабістымі гісторыямі гераінь, а гісторыяй дзвюх краін — Польшчы і Беларусі.
Пра ідэю стварэньня спэктаклю распавядае рэжысёр Юлія Шаўчук:
“Ідэю падаць на конкурс Gaude Polonia менавіта праэкт гісторый Алены Кіш і Тамары Лямпіцкай, прапанавала Кацярына, выканаўца галоўнай ролі. Мне ж адразу падалося, што іх лёсы увогуле немагчыма параўнаць. Здавалася, што іх аб’ядноўвае толькі тры пазіцыі: па-першае, тое, што яны жанчыны, па-другое, што яны мастачкі і тое, што яны жылі прыблізна ў адзін час. Усе астатняе – гэта радыкальна розныя гісторыі. Але, тым не менш, мне падалося папросту вельмі цікавым паказаць іх лёсы, распавесьці пра іх. Асабліва пра Алену, пра якую мала хто ведае нават зь беларусаў, не тое, каб з палякаў”.
“Хацелася паказаць, што жанчына ў мастацтве была ёсьць і, спадзяюся, будзе. Безумоўна, гэта не пра фемінізм, я себе да іх асабліва не адношу. Гэта пра тое, што жанчынам было нашмат складаней прабірацца ў гэтым сьвеце, які быў абсалютна мужчынскім нейкі час і, мне падаецца, застаецца ім быць. Даказваць сваё права голаса дагэтуль цяжка, але сто год таму, было ячшэ цяжэй. Напэўна, пра гэта спэктакль. І таксама мне проста хацелася данесьці гэтыя гісторыі, мне яны вельмі спадабаліся. Зрабіць штосьці такое, каб больш людзей даведалася пра Алену і пра Тамару. У Тамары, як і ў Алены, быў вельмі цяжкі лёс: гэта быў чалавек, які вельмі многа працаваў, які намагаўся выйграць у гэтым жыцьці усё, быць пасьпяховай. Жаданьне гэты было сьвядомае і наўмыснае. А вось Алена проста жыла і малявала. І не вядома хто зь іх была шчасьлівей” – дадае Юлія.
