“Я шукаў Бога і не знайшоў Яго. Але – сказаў пустэльнік.
– Бог – гэта не рэч, аб якой гавораць: “Я маю яе, а ты – не!”
Бог адступае перад шукаючымі Яго
і змушае іх такім чынам сьледаваць за сабой.
Нельга здабыць Бога, і хто хоча сьледаваць за Ім,
павінен быць, як Ён – ціхі і сьветлы.”
Шлях Парсіваля – гэта трансфармацыя з наіўнага дарослага дзіцяці і блазана ў моцнага духам і целам, мудрага і сьветлага рыцара. Удасканаленьне адбываецца праз выпрабаваньні, выклікі хібным уяўленьням пра жыцьцё і праз дарогу ўсьлед за пакліканьнем. Прабіваючыся праз няведаньне і юнацкую легкадумнасьць, Парсіваль паступова адкрывае для сябе сэнс абавязку і шляхетных учынкаў.
Мара Парсіваля – сустрэча з Богам. Духоўная мэта, якая ў творы ўвасабляецца праз пошук Грааля. Ні забароны, ні мацярынскія страхі не здолелі заглушыць у ім голас лёсу. Маці, траўмаваная сьмерцю мужа-рыцара, адасобіла хлопца ад сьвету, спадзеючыся ўратаваць яго ад небясьпек гэтых шляхоў. Але таго, хто пазначаны пакліканьнем, немагчыма ўтрымаць:
“Усе пакліканыя лёсам ведаюць пра такі голас, які змушае іх, пагарджаючы супакоем, бурліва ісьці праз жыцьцё, цярпець і змагацца для нейкай мэты, якую яны думаюць асягнуць. Адзін спаміж такіх людзей робіцца героем, іншы – паэтам, іншы – ваяўнічым каралём, ячшэ іншы раздумвае над сэнсам жыцьця, але ўсіх лучыць тое, што яны носяць у сабе пракляцьце неспакою, вечнага шуканьня.
Жыцьцё бывае для такіх людзей цяжкім, моцна іх шліфуе, як шліфуюць шляхетныя каменьні, пакуль яны ня зробяцца празрыстымі і бліскучымі. Такія людзі мала разумеюцца па жыцьці і мала задумваюцца над сваім шчасьцем, ці шчасьцем сваіх блізкіх, але, дзякуючы як раз гэтаму, яны могуць выконваць вялікія справы”.
Вядомы ўнутранным пакліканьнем, малады Парсіваль пакідае родны дом, маці, а потым і сваю каханую (аднак менавіта каханая – адзіная, каму быў верны Парсіваль увесь свой шлях, не спакусіўся на іншых жанчын – у канцы гісторыі ўносіць Грааль у залю з рыцарамі і ставіць яго перад Парсівалем).
Паданьне “Парсіваль” чытаецца і ўспрымаецца з натуральным захапленьнем, бо мае насычаны прыгодніцкі сюжэт, які лёгка прачытаць на адным дыханьні. Аднак падчас чытаньня чытач міжволі спыняецца, бо сустракаюцца разважаньні і мудрыя думкі, што надаюць паданьню глыбіню і прымушаюць засяродзіцца.
Асобнай гісторыяй варта адзначыць і само зьяўленьне беларускага перакладу твору. Леанід Галяк зрабіў яго ў лягеры беларускіх уцекачоў Ватэнштэт у ангельскай акупацыйнай зоне Нямеччыны. У цяжкіх умовах, на мяжы выжываньня беларусы не пераставалі падтрымліваць сваю культуру: аб’ядноўваліся, дзейнічалі, стваралі нават кніжныя выдавецтвы. Менавіта там невялікім тыражом ратапрынтам выйшаў пераклад “Парсіваля” з нямецкай на беларускую мову.
Праз многія гады гэтую рэдкасьць Зянону Пазьняку паказалі ў запыленым кнігазборы беларускае царквы ў Нью-Ёрку. Як адзначыў у прадмове Зянон Пазьняк: “Крыўдна было б дапускаць, каб праца, зробленая дзеля бацькаўшчыны беларускімі уцекачамі, зьнікла, загінула”. Справа была зроблена: у 2009 годзе “Беларускія ведамасьці” разам з “Таварыствам Беларускай культуры ў Летуве” выдалі акуратную, прыгожа аформленую кніжачку кішэннага фармату.
Тое, што, дзякуючы Леаніду Галяку, яна гучыць па-беларуску, — вялікая культурная падзея. Бо перакладзены на беларускую мову твор робіцца набыткам беларускай літаратуры.
